2018-2019 ÖĞRETİM YILI HUKUK METODOLOJİSİ ARA SINAVI

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ 2018-2019 ÖĞRETİM YILI

HUKUK METODOLOJİSİ ARA SINAVI - 12.11.2018

CEVAP ANAHTARI

Furkan KARARMAZ

SORULAR:

OLAY

Ülke çapında yayımlanan bir gazetede köşe yazarı olan Güngör, bir yazısında şu ifadelere yer vermiştir.

“Suriyeli mülteciler ülkemizin birliğine ve dirliğine tehdit oluşturmaktadırlar. Mülteci kılığında ülkemize ne kadar ajan sokuldu bilemiyoruz. Ajan olmayanların da hepsi ya hırsız ya da dilenci oldular. Nitekim bu mültecilerde genel bir ahlaksızlık sorunu var. Sınırımızın öte yanında böyle ahlaksız insanların yaşadığını şimdiye kadar bilmiyordum. Ne zamanki mülteci olup geldiler o zaman anladım.”

Bu ifade, kamuoyunda tepkiye yol açmış; çok sayıda ihbar ve mültecilerin şahsi şikâyetleri üzerine Güngör hakkında ceza davası açılmış ilgili ceza kanunu maddesi uyarınca cezalandırılmasına karar verilmiştir.

İlgili madde:

“Halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılayan kişi, altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

SORULAR:

1.

a) Verilen bilgiler ve Hukuk Metodolojisi dersinde ele alınan konular çerçevesinde, söz konusu yargılamayı bir dedüktif mantık tasımı arz edecek şekilde öncüllere ayırarak yeniden ifade ediniz. (40 Puan)

b) Sizce bu tasımdaki en tartışmalı öncül hangisidir? Neden? (10 puan)

c) Hüküm içi boşluk nedir? Açıklayınız. Olayda kullanılan madde hükmü, hüküm içi boşluğa örnek gösterilebilir mi? Tartışınız. (20 Puan)

a. Yanıtın öncüller ve sonucu içeren ve de normun ilk öncül olarak belirtildiği bir dedüktif tasım olarak yazılmış olması 20 puan. İkinci ve diğer öncüllerde normdaki unsurlarla somut olaydaki unsurların uygun bir biçimde eşleştirilmiş olması 20 puan. Örnek yanıt: Öncül 1: İlgili madde. Öncül 2: Geçici koruma statüsündeki Suriyeliler halkın bir kesimidir. Öncül 3: Güngör cezai ehliyeti olan bir kişidir. Öncül 4: Güngör Suriyeli mülteciler demekle sosyal sınıf ve ırk farklılığına dayanmaktadır. Öncül 5: Ulusal gazetede yazılmış olması nedeniyle bu ifadeler bakımından aleniyet gerçekleşmiştir. Öncül 6: “Hırsız, dilenci, ahlaksız” gibi ifadeleri bir kesimin geneline atfederek söylemek aşağılama anlamına gelir. Sonuç: Güngör altı aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmalıdır. b. Bu örnekte ikinci, dördüncü veya altıncı öncüller tartışmalı olarak değerlendirilebilir zira öncüllerdeki ifadeler farklı şekillerde yorumlanmaya açıktır. Suriyeliler halkın bir kesimi midir, Suriyeliler demekle bir sosyal sınıf veya ırka dayanılmakta mıdır veya bu ifadeler eleştiriden öte bir aşağılama içerir mi gibi sorular gündeme gelebilir. c. Hüküm içi boşluk, somut olaya uygulanacak hükmün bir çerçeve hüküm niteliğinde olması, muğlak ifadeler içermesi ve hakime geniş takdir yetkisi bırakması durumunda söz konusu olur.(10p) Elimizdeki hüküm de bu tür boşluğa örnek gösterilebilir zira en başta halkın bir kesimi ifadesi tartışmaya açık bir ifadedir.(10p)

2. Aşağıdaki sorulardan birini yanıtlayınız (10 Puan) (İpucu: İkisinin de cevabı aşağı yukarı aynı.):

a. Neden ‘ademimerkeziyetçilik’ kelimesinin bir anlamı vardır da ‘strijitegulovitt’ kelimesinin yoktur?

veya,

b. “Bizim işte her zaman yorum yapılır, ama her zaman yorum problemi çıkmaz” diyen bir hukukçu ne demek istemektedir?

Yorumun kaçınılmazlığı ve anlamın konvansiyonelliğinden (uzlaşımsallığından) söz edilen her yanıt geçerlidir.

3. Başlıca gerekçe eksiklikleri nelerdir, örneklerle açıklayınız. (30 Puan) (4 türün her biri 8 puan)

a. Dış Gerekçe Noksanı: Hakimin yargılama sonunda verdiği hükmün dayanağı olan maddi ve hukuki unsurları göstermemesi halinde dış gerekçe noksanından söz edilir. Bu durumlarda gerekçesizlik en üst düzeyde olduğu için tam gerekçesizlik söz konusudur.             “… toplanan deliller, tekmil dosya münderecatı ve davacı tarafından ibraz edilen deliller mahkemece nazarı itibara alındığında bu husustaki işbu dava sübuta ermemiş ve doğrulanmamış olduğundan davanın reddine” -> Böyle bir karar yasaya aykırı olduğu gibi Yargıtay denetimi olanağı da ortadan kaldırılmıştır.             “… toplanan deliller ve dosya münderecatına göre davacının işine son verilmesinde herhangi bir isabetsizlik olmadığı ve davacının alacaklı bulunmadığından davanın reddine”             Bu tür yuvarlak ve anlamsız sözlerle iddia ve savunmanın kabul edildiği veya doğru karar verildiği belirtilerek sonuca varılmakta ancak hükmün dayanağı olan olgular ve hukuki nedenler gösterilmemektedir. b. Sözde Gerekçe: Mantıki ve hukuki inceleme yapmadan maddi ve hukuki unsurları özet olarak ve yüzeysel bir biçimde tetkik ve açıklama ile yetinilmiş olması halinde sözde gerekçe gündeme gelir. Yargı kararında belirlenen olgulara uygulanacak hukuk kuralının özet ve yüzeysel olarak açıklanması (örneğin haksız fiilin BK. 41, muvazaanın BK. 18 unsurlarının gerçekleştiği) yeterli değildir. Somut olaya uygulanacak hukuk kuralının niçin kabul edildiği bu kuralın uyuşmazlığa etkili unsurları tartışılıp açıklanmalıdır.             “Davacıların isteği desteklerinin ölümü nedeniyle maddi ve manevi tazminat olup temyiz eden davalıları bu ölüm fiilinden “ne tam ve ne eksik derecede teselsül esaslarına göre” sorumlu tutma olanağı yoktur. Adı geçenlerin eylemleri kavgada el uzatma olduğuna göre, kendilerini ancak el uzatmaktan doğan bir zarar varsa onun derecesi ile sınırlı olarak ödeme yükümlülüğünü kabul etmek mümkündür. Bu nedenle temyiz eden davalılar yararına karar bozulmalıdır.”             “… tarafların sosyal ve ekonomik durumuna göre takdir edilen 3.000.000 lira manevi tazminatın…”             “Davaya konu işte olayın gelişimine yukarıdaki ilkelere ve sözlere göre takdir edilen manevi tazminat fazladır” c. İç gerekçe noksanı: İncelenmiş olsa idi başka bir sonuca varılabileceğini kabul ettirecek biçimde önemi olan unsurların tartışmaya alınmaması halinde de gerekçe noksanlığından söz edilmelidir. Mahkeme, kural olarak kararının dayanaklarını gerekçelendirmiştir, ancak kararda başka bir sonuca vardırabilecek önemli unsurlar tartışılmamıştır. Örneğin bir tazminat davasında zarar görenin kusurunu oluşturacak olan ve tazminatın kapsamına etkili olacak olguların tartışılmamış olması halinde veya somut olaya uygun düştüğü açıklanan hukuk kuralı yerine başka bir kuralının uygulanmış olması (kusur sorumluluğu yerine kusursuz sorumluluk BK41 değil BK 55) durumlarında kararda iç gerekçe noksanı vardır. d. Çelişkili gerekçe: Gerekçe hem hukuk kurallarına hem de mantık ve tecrübe kurallarına ters düşmemelidir. Olgu ve hukuk açısından doğru hususlardan hareket edildiği halde yanlış sonuçlara varılması çelişkilidir.  Mahkemeler, dayandıkları gerekçelerin başka sonuçlar çıkarılmasına olanak vermeyecek tarzda olmasına özen göstermelidir.