2018-2019 ÖĞRETİM YILI HUKUK METODOLOJİSİ DÖNEM SONU SINAVI CEVAP ANAHTARI

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ 2018-2019 ÖĞRETİM YILI HUKUK METODOLOJİSİ DÖNEM SONU SINAVI CEVAP ANAHTARI - 08.01.2019

Furkan Kararmaz

1. Aşağıdaki argüman modellerini kısaca tanımlayınız: (25 p.)

Bütünlük argümanı: Hukuk sistemlerinin tam olduğu düşüncesine dayanır. Bu görüşe göre bütün hukuk sistemleri, spesifik kuralların bulunmadığı durumlara uygulanacak genel kurallar içerir. Açıkça tasvir edilmemiş fiillerin hepsine belirli bir normatif nitelik yükleyen bir hukuk kuralı daima vardır: bir fiil ya nötrdür, ya zorunludur, ya da yasaklanmıştır.

Absürde indirgeme argümanı: yasa koyucunun rasyonel olduğunu ve mantıksız veya hakkaniyetsiz sonuçları olan yasa yorumunu kabul etmeyeceğini varsayar. Eğer belirli bir yorumun uygulanması kabul edilemez sonuçlar doğuruyorsa, kabul edilebilir bir sonuç veren başka bir yorum tercih edilmelidir.

İktisadi argüman: yasa koyucunun abesle iştigal etmeyeceği hipotezi olarak da adlandırılır, bir yorumun açıklamasını, bir başka kuralın yinelenmesi olduğu takdirde dikkate almaz. İki özdeş kuralın olamayacağı varsayılmaktadır.

Emsal argümanı: yargıca yasayı içtihatlarla, emsal kararlarla ve hukuk doktrini ile uyumlu yorumlama olanağı sağlar.

Evleviyet argümanı: Bu muhakeme tarzında da, kıyasta olduğu gibi, bir olaya başka bir olaydaki şekilde muamele edilmesi gerektiği sonucuna varılır. Sebep sadece olayların birbirlerime benzemesi değil, aynı zamanda tartışma konusu olayın bu muameleyi diğerinden daha yüksek derecede hak etmesidir. Çoğu kapsayan azı da kapsar. Azı kapsamayan çoğu hiç kapsamaz.

2. Aşağıdaki ifadelerdeki mantık safsatalarını belirtiniz. (20 p.)

A. “Ahmet: Tıpkı Matrix filmindeki gibi bir sanal gerçeklik içinde yaşıyoruz. Her şey sahte aslında, bu dokunduğun çay kaşığını ele alalım. Böyle bir kaşık yok aslında; beynimize çip yerleştirdiler o yüzden varmış gibi görüyoruz.

Mehmet: Şimdi iyice saçmaladın işte.

Ahmet: Niye saçma olsun. Aksini ispatlayabilir misin? Bu kaşığın gerçek olduğunu hadi bana ispatla!”

İspatlama Mecburiyeti

B. “Günümüzde çocukların şiddete eğilimli olmasının sebebi bilgisayar oyunlarıdır. Bu oyunlardaki şiddeti ortadan kaldırırsak, insanlığın şiddet sorununu çözeriz.”

İlgisiz vargı (Yanlış neden)

İpucu: İstisnayı kurala tabi kılma / İstisnayı kural sayma / İspatlama mecburiyeti / Tümelleme Hatası / Tikelleme Hatası / Kısır Döngü / İlgisiz Vargı (Yanlış Neden) / İhmal edilebilir neden / Erken genelleme / Temsil etmeyen örnek / Felaket Tellallığı / Adam Karalama / Korkuluk Safsatası / Konuyu Saptırma

3. Yasama metodolojisinin ilkeleri nelerdir? Kısaca açıklayınız. (40 Puan)

Bütünlük İlkesi: Bir norm ancak bir hukuk sisteminin normlarına göre geçerli ise onun bir parçasını oluşturur. Geçerliliği belirleyen anayasal gerekliliklere uyum, bütünlüğün ilk aşamasıdır. Bütünlük ilkesi yasakoyucunun abestle iştigal etmesini engeller. Yasa koyucu abesle iştigal etmez önkabulü; yasa koyucunun anayasaya uymak, anlamı açık bir terminoloji kullanmaya çalışmak, çelişki ve boş laftan kaçınmak, bütünlüklü bir değerler setine bağlı kalmak ve absürt, adaletsiz ve işe yaramaz yasamayı savuşturmak görevleri olduğunu ifade eder. Bundan başka bu önkabul yasakoyucunun amaçlar-araçlar dengesine dikkat etmesini ve temel olarak öngörülemez olmamasını da içerir. Alternatiflik ilkesi: Öznelerin kendi çekişmelerini kendilerinin çözebilmesi imkanı korunmalıdır. Ne zaman ki onlar bunu başaramaz hukuk bir alternatif olarak çağrılabilir. Normatif Yoğunluğun Gerekçelendirilmesi İlkesi: Bir yasa alternatiflik ilkesi altında başarı ile gerekçelendirilebildiyse sırada normatif yoğunluğun gerekçelendirilmesi ilkesi vardır. Yasa koyucu bu noktada bu yasa ile getirilen sınırlamanın veya müdahalenin neden bu yoğunlukta olduğunu gerekçelendirebilmelidir. Zamanelik ilkesi: Bu ilkeye göre yasa koyucu bir norm veya dışsal sınırlamanın neden gerekli olduğunu içinde bulunulan zamanın şartları çerçevesinde tartışmalıdır. Bu koşul bir norm koymanın tam zamanı olup olmamayı içerir. Buna göre yasa koyucu neden şimdi harekete geçtiğini gerekçelendirmelidir. Zamanelik ilkesi bir sürece işaret eder bu ilkeye göre yasakoyucu yasanın yürürlükte olduğu her an bakımından bu ilkeyi gözetmelidir.

4. Bir sorunu çözmek için yasa yapmak yerine başka ne tür alternatiflere başvurulabilir? Kısaca açıklayınız. (25)

Yasal müdahaleye alternatif olarak şu yöntemler belirtilebilir: Özdüzenleme: Sertifikalandırma, ruhsatlandırma vb. yöntemler hem kamuda hem özel sektörde kullanılagelen düzenleme biçimleridir. Özel sektörün kendi ölçütleri çerçevesinde sertifikalandırma yoluya belirli alanları ve faaliyetleri düzenlemesi halinde hem kamunun üzerindeki kolluk faaliyeti yükü azalmış olacak hem de özel sektör kendi ihtiyaçları çerçevesinde ilişkilerini düzenleme imkânına sahip olacaktır. Düzenlenecek konunun karakterine göre özdüzenlemeye yer verilip verilmeyeceği yasa koyucu tarafından tayin edilmelidir. Gönüllülüğe dayalı anlaşmalar: Devlet ve ilgili gruplar (şirketler, ticaret odaları, sendikalar, sivil toplum örgütleri...) ulaşılmak istenen hedefleri ortaya koyan ve bu hedeflere ulaşmada araçları grupların takdirine bırakan gönüllülüğe dayalı anlaşmalar yapılabilmektedir. Bu anlaşmalar hedefler bakımından grupları bağlamakla birlikte araçlar bakımından onlara esneklik sunarlar. Bu esneklik çerçevesinde gruplar kendi imkanları dahilinde bu amaçlara ulaşmanın yollarını kendileri belirlerler. Bu durum istenen hedeflere ulaşmanın maliyetini azaltacaktır. Halkla ilişkiler ve bilinçlendirme: Kamu spotları, bilgilendirme kampanyaları ve benzeri etkinlikler vatandaşların davranışları üzerinde önemli etkiye sahiptir. Sağlık, enerji tasarrufu, trafik gibi konularda doğrudan yasal müdahaleye başvurmadan halkla ilişkiler ve bilinçlendirme yolu ile de istenen hedeflere ulaşılabilir. Ekonomik teşvik: Belirli hedeflere, yaptırımdansa teşvik yolu ile ulaşmaya çalışmak daha etkili olabilir. Vergi indirimleri veya doğrudan devlet teşvikleri bu çerçevede kullanılan araçlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Platform oluşturma: Devlet bazı konularda doğrudan düzenleme yapmak yerine, konunun taraflarının bir araya gelip gerekli düzenlemeleri yapmasını sağlayacak platformu oluşturma yoluna gidebilir. Örneğin özel sektörde işçilerin özlük haklarının belirlenmesinde devlet doğrudan belirleyici olmak yerine işçi ve işveren sendikalarını bir araya getirecek tartışma platformunun esaslarını belirler. Böylece piyasaya dorudan müdahale etmeden ekonomik aktörlerin kendi sorunlarını çözmelerine yardımcı olabilir.