2023-2024 Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Final Sınavı Cevap Anahtarı

 

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ
HUKUK FELSEFESİ VE SOSYOLOJİSİ YIL SONU SINAVI CEVAP ANAHTARI 02.06.24

Yönerge: Sınav süresi 45 dakikadır. Kaynak kullanılmaz. Kağıdın üst kısmına adınızı, soyadınızı ve numaranızı yazarak imzalayınız. Yanıt için ayrılan yerlerin dışına yazılanlar değerlendirilmez. Her soru 30 puan değerindedir. Boş bırakılan sorulara 10 puan verilecektir. Başarılar dilerim. Furkan Kararmaz

1. “Bütün yasalar kötüdür, çünkü bütün yasalar özgürlüğün ihlalidir. Yasa ancak önleyeceği kötülük kendi kötülüğünden daha büyükse meşru olur” önermesi, bu yıl incelediğimiz düşünürlerden hangisine aittir?

Jeremy Bentham

2. Çatışma kuramlarına göre toplumsal çatışmaların çözümünde kullanılabilecek en elverişsiz hukuki araç hangisidir? Neden?

Yargı, yani adliyedir(10). Zira yargı çatışmaları çözmez, bastırır. Daha mahrem ve esnek mecralarda ulaşılabilecek uzlaşıların hiç gündeme gelmemesi riski söz konusudur.Avukatların meseleye dahil olarak kendi tarafını yargıç gözünde haklı göstermek için karşı tarafı suçlayacak her şeyi ortaya dökmesi, eski defterleri açması, kapanmış/çözülmüş meseleleri yeniden gündeme getirmesi düşmanca hislerin kuvvetlenmesine ve kırmızı çizgilerin belirginleşmesine neden olabilir. Yargıcın önem ölçütleri ile tarafların önem ölçütleri örtüşmeyebilir. Tarafların önem atfettiği hususların yargıçça önemsiz görülmesi bu hususlar üzerinden kurulabilecek uzlaşıların gerçekleşememesine neden olabilir. Yargıcın verdiği hüküm duruma özgü değildir, esas kaygı yasaya uygunluktur. Bu bakımdan mahkemeden çıkacak karar iki tarafı da tatmin etmeyebilir.(20)

3. Austin’in hukuk tanımı nasıldır? Hukuki pragmatistler bu tanımı nasıl eleştirmişlerdir?

Austin’e göre “hukuk egemenin yaptırımla desteklenen buyruklarıdır”(10). Pragmatistler bu tanımı indirgemeci olmakla eleştirirler, onlara göre hukukun kaynağı egemenin iradesi değil toplumsal deneyimdir(10). Pragmatistler Austin’in “toplumda kendisine alışkanlıkla itaat edilen ama kimseye itaat etmeyen kişi ya da üyeleri belirli topluluk” şeklindeki egemen tanımını da olgularla tutarsız olmakla eleştirirler. Onlara göre egemenlik topluma dağınık halde bulunan muazzam ve karmaşık bir iktidar ilişkileri ağının anlık bir çıktısıdır.(10) Egemen böyle tanımlandığında Austin’in tanımı görece doğru olabilir ama bu halde de belirtim bakımından oldukça zayıflayacaktır.

4. Meta Mübadelesi Okulu’nun kurucusu kimdir? Bu okulun temel tezi nedir? Bu tezi doğru buluyor musunuz? Neden?

Evgeny Pasukanis’tir.(5) Temel tezi şudur: «Hukuk sınıflı toplumla başlar, sınıflı toplum meta mübadelesiyle başlar o halde meta mübadelesi ortadan kalktığında sınıflar ve sınıflar ortadan kalktığında hukuk ortadan kalkacaktır.»(15) Bu tez derste iki açıdan eleştirilmişti: 1. Hukuk sadece sınıf çatışmalarını düzenlemez, hukukun düzenlediği ilişkiler meta mübadelesi ilişkilerinden ibaret değildir. Sınıf eksenli olmayan birçok toplumsal çatışma bulunmaktadır. Keza meta mübadelesi niteliğinde olmayan birçok ilişki biçimi bulunmaktadır. Bu nedenle meta mübadelesi ve sınıf çatışması ortadan kalksa bile diğer tür çatışma ve ilişkilerle bağlantılı hukuk kuralları olacaktır.(5) 2. Metodolojik açıdan bu önerme yanlıştır çünkü burada analitik öncüllerden sentetik sonuçlara ulaşılmaktadır.(5)   Öğrenciler bu tezi doğru da bulabilirler, bu durumda bu iki eleştiriye yanıt vermiş olmaları gerekir.